Podstawy ETF

Jaki wybrać rachunek maklerski do inwestowania w ETF?

Rachunek maklerski to narzędzie, które pozwala kupować i sprzedawać instrumenty finansowe – takie jak akcje, obligacje czy ETF-y – na giełdzie. To „brama” do samodzielnego inwestowania: bez rachunku maklerskiego nie możemy bezpośrednio kupić żadnego funduszu czy akcji, który jest w obiegu giełdowym.

Wiedza o rachunkach maklerskich jest istotna dla każdego, kto chce sam decydować o swoich finansach lub długoterminowo budować kapitał. Umiejętność wyboru odpowiedniego rachunku maklerskiego, dostosowanego do własnych potrzeb i strategii inwestycyjnej, daje kontrolę nad inwestycjami, pozwala zoptymalizować płacone opłaty oraz znacząco ułatwia kwestie podatkowe.

Na polskiej giełdzie – podobnie jak u zagranicznych brokerów – inwestorzy mają dostęp do wielu światowych produktów finansowych, w tym funduszy ETF odwzorowujących indeksy giełd z USA, Europy czy Azji. Dzięki instrumentom notowanym na GPW, takim jak ETF, ETC czy ETN, można inwestować w globalne rynki, surowce i metale szlachetne bez potrzeby otwierania konta za granicą.​

Jednocześnie tylko w przypadku polskich rachunków maklerskich, zgodnie z obowiązującym prawem, można korzystać z ulg podatkowych wynikających z inwestowania na kontach emerytalnych IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) i IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego), które są dostępne wyłącznie w ramach oferty polskich instytucji finansowych.

⚠️ Uwaga: W artykule “Najważniejsze cechy funduszy ETF – jak czytać i wybierać ETF-y?” wyjaśniono w prosty sposób, na co zwracać uwagę przy analizie i wyborze funduszy, jak interpretować ich nazwy, strategie oraz koszty, aby skutecznie budować własny portfel inwestycyjny.

Rodzaje rachunków maklerskich

Na polskim (i światowym) rynku istnieje kilka typów rachunków maklerskich, które różnią się funkcjonalnością, korzyściami podatkowymi, ofertą inwestycyjną czy wygodą obsługi. Najważniejsze rodzaje to:

  • Rachunek emerytalny (Polska): specjalnie przystosowany do inwestowania na cele emerytalne, z korzyściami podatkowymi (IKE i IKZE),
  • Rachunek zwykły (Polska): podstawowy typ konta maklerskiego, przeznaczony do swobodnego inwestowania, bez specjalnych ulg podatkowych,
  • Rachunek maklerski u brokera zagranicznego: daje dostęp do światowych rynków i funduszy, pozwala dywersyfikować lokalizację środków poza Polską.

Każdy z tych rachunków odpowiada na inne potrzeby inwestora – od gromadzenia kapitału na emeryturę po globalną ekspozycję na różne rynki.

Aby korzystać zarówno z rachunku zwykłego, IKE, jak i IKZE, wymagane jest założenie trzech odrębnych rachunków maklerskich – każdy z nich funkcjonuje niezależnie, posiada osobne limity i podlega innym zasadom podatkowym.

Rachunki emerytalne (IKE i IKZE)

Rachunki emerytalne, czyli IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) oraz IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego), stanowią kluczowe rozwiązania III filaru emerytalnego w Polsce i są dostępne wyłącznie w ramach oferty krajowych domów maklerskich. Te wyspecjalizowane rachunki pozwalają inwestować w akcje, obligacje czy ETF-y notowane na GPW, zgodnie z zasadami przewidzianymi dla produktów UCITS dopuszczonych do obrotu w Unii Europejskiej.​

Największą przewagą kont emerytalnych nad zwykłymi rachunkami jest możliwość uzyskania istotnych korzyści podatkowych:

  • IKE – pozwala zwolnić zgromadzone zyski kapitałowe z podatku Belki, o ile inwestycja trwa co najmniej 5 lat i środki są wypłacane po ukończeniu 60 roku życia,
  • IKZE – daje z kolei co roku możliwość odliczenia wpłat od podstawy opodatkowania w PIT, a przy wypłacie środków po osiągnięciu wieku emerytalnego obowiązuje niższy, zryczałtowany podatek 10%.​

Zaletą rozwiązań IKE/IKZE jest brak obowiązku składania dodatkowych deklaracji podatkowych dla inwestycji prowadzonych w tym systemie. W przypadku wcześniejszego zwrotu środków przed osiągnięciem odpowiedniego wieku, naliczany jest standardowy podatek kapitałowy, analogicznie jak na zwykłym rachunku maklerskim.​

Warto pamiętać o kilku ograniczeniach:

  • Aby skorzystać z pełnej preferencji podatkowej, inwestycje powinny być prowadzone przez minimum 5 lat do osiągnięcia wyznaczonego wieku (IKE – 60 lat, IKZE – 65 lat),
  • Na oba konta obowiązują roczne limity wpłat.

Rachunki emerytalne są polecane zarówno osobom myślącym o długoterminowym gromadzeniu kapitału, jak i tym, którzy chcą wykorzystać dostępne ulgi podatkowe przy budowaniu portfela inwestycyjnego. To dlaczego warto korzystać z darmowych obiadów, jakim są ulgi podatkowe, opisaliśmy w artykule Ukryte koszty inwestowania — jak nie stracić fortuny na drobnych opłatach.

Rachunki zwykłe

Rachunek zwykły to najprostszy i najbardziej uniwersalny sposób inwestowania na giełdzie. W przeciwieństwie do kont emerytalnych (IKE i IKZE), nie obowiązują tu żadne limity rocznych wpłat, wymogi wieku ani określony cel inwestycji. To rozwiązanie dla osób, które chcą mieć pełną elastyczność, niezależnie zarządzać kapitałem i inwestować bez długoterminowego zamrożenia środków. Ale też od każdego zrealizowanego zysku, czy dywidendy, przyjdzie nam zapłacić 19% podatku.

Z rachunku zwykłego można korzystać zarówno jako z uzupełnienia kont emerytalnych, jak i jako samodzielnej platformy inwestycyjnej.

Tego typu konto szczególnie docenią inwestorzy, którzy:

  • Wyczerpali już limity wpłat na IKE lub IKZE, ale chcą nadal inwestować,
  • Nie chcą ograniczać się do długiego horyzontu emerytalnego,
  • Planują dywersyfikację środków i portfela geograficznie, np. poprzez konto u zagranicznego brokera,
  • Są zainteresowani funduszami ETF zarejestrowanymi w Stanach Zjednoczonych lub innymi produktami niedostępnymi w ofercie europejskich funduszy UCITS.

Rachunki zwykłe mogą być prowadzone zarówno przez polskie domy maklerskie, jak i brokerów zagranicznych. W pierwszym przypadku inwestorzy uzyskują dostęp do ETF-ów europejskich notowanych na giełdach w Warszawie, Londynie czy Frankfurcie. W drugim – zyskują szerszy wachlarz możliwości: od ETF-ów europejskich do możliwości inwestowania w ETF-y z USA i innych regionów świata.

Z punktu widzenia polskiego inwestora, można zatem wyróżnić trzy główne rodzaje rachunków zwykłych:

  • Rachunek u brokera polskiego – z ofertą ETF-ów europejskich, prostymi rozliczeniami i obsługą w języku polskim,
  • Rachunek u brokera zagranicznego (ETF-y europejskie) – szersza oferta, niższe opłaty, większa niezależność kapitału,
  • Rachunek u brokera zagranicznego (ETF-y amerykańskie) – dostęp do unikalnych produktów i strategii inwestycyjnych, możliwy po spełnieniu określonych wymogów regulacyjnych.

Rachunek zwykły – polski broker

Rachunek zwykły u polskiego brokera to rozwiązanie cenione za przejrzystość, polskojęzyczną obsługę i łatwość rozliczeń podatkowych – każdy dom maklerski dostarcza formularz PIT-8C, który pomaga w rozliczeniu z urzędem skarbowym. Tego typu konto jest szczególnie wygodne dla osób, które nie mają doświadczenia z rynkami zagranicznymi czy językiem angielskim.

Polscy brokerzy (np. DM BOŚ, mBank) umożliwiają zakup większości europejskich ETF-ów UCITS notowanych na giełdach w Londynie, Frankfurcie czy Amsterdamie. Choć konkurencja na rynku krajowym rośnie, wybierając polskiego brokera, warto porównać najnowsze oferty i rankingi – pozwala to znaleźć rozwiązanie dopasowane do własnych potrzeb oraz przemyśleć, które opłaty i funkcjonalności są najważniejsze w codziennym inwestowaniu.

Warto zwrócić uwagę na pewne ograniczenia:

  • Wysokość prowizji i opłat za prowadzenie rachunku lub przechowywanie papierów wartościowych jest z reguły wyższa niż u zagranicznych konkurentów,
  • Paleta dostępnych ETF-ów oraz akcji spoza GPW często jest ograniczona, a minimalne wielkości zleceń lub prowizji mogą zniechęcać do inwestowania małych kwot.,
  • Dla wielu inwestorów atutem będzie możliwość integracji konta maklerskiego z rachunkiem bankowym i szybkie przelewy – funkcja oferowana przez większość dużych polskich domów maklerskich.​

Aby inwestować w ETF-y europejskie, można korzystać zarówno z konta u polskiego brokera, jak i z oferty zagranicznych instytucji — wybór zależy od celu inwestycji, preferencji oraz oczekiwanego poziomu komfortu i kosztów.​

Rachunek zwykły u brokera zagranicznego (ETFy europejskie)

Rachunek zwykły u brokera zagranicznego to propozycja dla osób, które chcą wyjść poza krajowe ograniczenia rynkowe i zyskać dostęp do szerszej gamy instrumentów inwestycyjnych. Brokerzy tacy jak Interactive Brokers, Lynx czy Saxo Bank, oferują dostęp do tysięcy ETF-ów UCITS notowanych na najważniejszych giełdach Europy, co umożliwia bardzo szeroką dywersyfikację portfela pod względem klasy aktywów, geografii i walut.​

Jedną z kluczowych zalet zagranicznych platform jest niższy koszt transakcyjny – prowizje bywają niższe niż u polskich konkurentów, a opłaty za przechowywanie aktywów występują bardzo rzadko lub są znikome. Brokerzy zagraniczni sprawnie wdrażają także nowoczesne narzędzia inwestycyjne, takie jak zlecenia cykliczne czy automatyzacja zakupów, co pozwala wygodnie realizować strategię regularnego kupowania ETF-ów bez konieczności ręcznej interwencji.​ Przykładem są zlecenia Recurring Investment w Interactive Brokers, które umożliwiają automatyzację procesu nabywania ETF-ów.

Ważną przewagą takich rozwiązań jest też możliwość geograficznej dywersyfikacji oszczędności – w razie kryzysu lub ograniczeń transferu kapitału w kraju, środki zdeponowane u zagranicznego brokera nie podlegają polskim restrykcjom, co pokazało wielu inwestorom doświadczenie wojenne na Ukrainie. Najczęściej polecane są platformy mające siedziby w stabilnych jurysdykcjach: Irlandii, Danii, Holandii czy USA.​

Wadą kont zagranicznych jest brak automatycznego formularza PIT-8C – inwestor samodzielnie musi wypełnić roczne rozliczenie podatkowe na podstawie raportów generowanych przez brokera. Na szczęście coraz więcej narzędzi wspiera ten proces, także w wariantach bezpłatnych. Komunikacja platform przeważnie odbywa się w języku angielskim, ale w przypadku kluczowych graczy, takich jak Saxo Bank czy Lynx, obsługa w języku polskim oraz dostępność dokumentacji w rodzimym języku stają się coraz powszechniejsze.​

Rachunek zwykły u zagranicznego brokera otwiera dostęp do szerokiej gamy ETF-ów europejskich, pozwala ograniczyć opłaty, dywersyfikować ryzyko lokalizacyjne i korzystać z narzędzi inwestycyjnych na najwyższym poziomie, choć wymaga nieco większej samodzielności w rozliczeniach podatkowych i komunikacji.

Rachunek zwykły u brokera zagranicznego (ETF-y amerykańskie)

Dostęp do ETF-ów amerykańskich dla inwestorów z Europy jest ograniczony przez unijne regulacje (MiFID II oraz PRIIPs), które w praktyce uniemożliwiają sprzedaż wielu amerykańskich funduszy klientom detalicznym. Istnieją jednak sposoby, które pozwalają ominąć te bariery i uzyskać dostęp do ETF-ów notowanych na giełdach w USA, takich jak NYSE czy NASDAQ.​

Najczęściej inwestorzy korzystają z trzech ścieżek:

  • Broker europejski lub amerykański z oddziałem w Europie (np. Interactive Brokers – oddział w Irlandii) – umożliwia zakup ETF-ów amerykańskich, ale wymaga posiadania statusu klienta profesjonalnego. Aby go uzyskać, trzeba spełniać określone wymogi,
  • Broker amerykański bez działalności w Europie (np. Tastytrade, Firstrade) – pozwala na swobodny zakup ETF-ów bez statusu profesjonalnego. Inwestor zakłada konto bezpośrednio w USA i samodzielnie rozlicza podatki od zysków kapitałowych. Próg wejścia jest niski (nawet od kilku dolarów), ale koszty przelewów międzynarodowych i przewalutowań mogą zwiększyć całkowite obciążenie przy niewielkim kapitale,
  • Brokerzy europejscy (np. Exante, DIF Broker) bez wymogu statusu profesjonalnego – umożliwiają inwestycje w amerykańskie ETF-y z UE. Exante wymaga wpłaty min. 10 000 EUR, natomiast DIF Broker nie nakłada progu kapitałowego, ale prowizje są nieco wyższe.​

Zaletą ETF-ów amerykańskich jest ich unikalna struktura i różnorodność strategii inwestycyjnych – na przykład fundusze typu managed futures, ETF-y lewarowane czy skupione na innowacyjnych sektorach, które w Europie są trudno dostępne. Charakteryzują się też bardzo niskimi kosztami zarządzania (często poniżej 0,10%) i wysoką płynnością, co sprawia, że kupno i sprzedaż jednostek odbywa się błyskawicznie, nawet przy dużych wolumenach obrotu. W praktyce jednak przewagę tę mogą ograniczyć dodatkowe koszty transakcyjne i walutowe, szczególnie przy mniejszych inwestycjach.​

Do wad inwestowania w amerykańskie ETF-y zaliczają się:

  • Brak funduszy typu accumulating (większość wypłaca dywidendy, co jest mniej korzystne podatkowo dla inwestorów z Polski),
  • Konieczność samodzielnego rozliczania podatków – brak formularza PIT-8C,
  • Często brak polskojęzycznego wsparcia,
  • Wysokie koszty zasilania i wypłat środków,
  • Estate Tax – amerykański podatek spadkowy, który może wynieść nawet 40% dla aktywów przekraczających 60 000 USD w przypadku śmierci inwestora.​

Z polskiego punktu widzenia rachunek z dostępem do ETF-ów amerykańskich to rozwiązanie dla inwestorów bardziej zaawansowanych – tych, którzy chcą poszerzyć ekspozycję na globalne strategie i są gotowi na większe samodzielne zaangażowanie w kwestie podatkowe i prawne.

Dla większości inwestorów detalicznych lepszym wyborem pozostaje ekspozycja na amerykański rynek poprzez ETF-y UCITS notowane w Europie, które są bardziej dostępne i prostsze w obsłudze. Konta amerykańskie mogą być natomiast wartościowym uzupełnieniem portfela dla osób poszukujących produktów trudno dostępnych w ramach unijnej oferty.

Ile rachunków maklerskich wystarczy, by skutecznie inwestować?

Najrozsądniejsze podejście do budowy infrastruktury inwestycyjnej można streścić jednym zdaniem: im mniej rachunków, tym lepiej, o ile każdy z nich ma jasno określoną funkcję. Rozproszenie środków między zbyt wieloma kontami utrudnia zarządzanie portfelem, kontrolowanie kosztów i dokumentację podatkową. Z kolei strategiczne wykorzystanie kilku typów rachunków pozwala maksymalnie wykorzystać dostępne korzyści prawne i podatkowe.

  1. W pierwszej kolejności warto rozpocząć inwestowanie od rachunków emerytalnych – IKE i IKZE. Dają one realne ulgi podatkowe, a jednocześnie pozwalają na samodzielne lokowanie kapitału w akcjach czy funduszach ETF. Dla inwestorów o długim horyzoncie czasowym to najbardziej opłacalny i uporządkowany punkt wyjścia – ograniczony limitem rocznych wpłat, ale zapewniający zwolnienie z podatku Belki (IKE) lub możliwość corocznej ulgi w PIT (IKZE).​
  2. W drugim kroku sensownym uzupełnieniem może być rachunek zwykły. Dla osób inwestujących głównie w ETF-y UCITS i akcje europejskie w pełni wystarczy konto u polskiego lub zagranicznego brokera europejskiego, które daje elastyczność i dostęp do szerokiej gamy rynków. Takie konto to logiczne rozszerzenie dla osób, które przekroczyły limit IKE/IKZE.
  3. W trzeciej kolejności – czyli jako element uzupełniający – można rozważyć rachunek u brokera zagranicznego z dostępem do ETF-ów amerykańskich. Istnieją brokerzy, którzy łączą w jednej platformie zarówno ofertę ETF-ów europejskich, jak i amerykańskich np Interactive Brokers (IBKR). Pozwala on inwestować z jednego rachunku w ETF-y UCITS notowane w Europie oraz w amerykańskie ETF-y dostępne na giełdach takich jak NYSE czy NASDAQ (należy mieć status klienta profesjonalnego). Taki rachunek otwiera drzwi do funduszy o wyjątkowych strategiach i niskich kosztach zarządzania, ale wymaga większej wiedzy inwestycyjnej i samodzielności. Wiąże się też z dodatkowymi wyzwaniami: rozliczeniami podatkowymi, ryzykiem walutowym oraz amerykańskim podatkiem spadkowym (estate tax). Dla większości inwestorów jest to więc raczej narzędzie do specjalistycznych strategii, a nie podstawowy kanał inwestycji.

W praktyce:

  • Jeden rachunek (np. IKE lub IKZE) wystarcza inwestorowi długoterminowemu skupionemu na prostym, pasywnym portfelu,
  • Dwa do trzech rachunków (np. IKE/IKZE + broker polski lub europejski) wystarczą inwestorowi średniozaawansowanemu, który chce połączyć korzyści podatkowe z elastycznością,
  • Trzy do czterech rachunków (IKE, IKZE, broker europejski i broker amerykański – albo wybór jednego brokera który oferuje dostęp do obu rynków) to wariant maksymalny, który pozwala działać globalnie i w pełni dywersyfikować geograficznie portfel.

Najlepsza strategia to ta, w której każdy rachunek ma swoje jasno określone zadanie – emerytalne, inwestycyjne lub zabezpieczające. Ostateczny wybór nie polega więc na posiadaniu jak największej liczby kont, lecz na stworzeniu spójnego systemu, który minimalizuje koszty i maksymalizuje efektywność inwestycji w długim czasie.

⚠️ Uwaga! W otwieraniu rachunku maklerskiego pomocne mogą być przewodniki otwarcia rachunku. Po otwarciu rachunku maklerskiego pozostaje wpłacić gotówkę i zacząć inwestować. Chcąc kupić ETF, trzeba złożyć zlecenie, które powinno zawierać określone parametry. Aby dowiedzieć się o składaniu zleceń, warto sięgnąć po wpis jak kupić ETF na giełdzie?

Spis treści