Jak kupić ETF na giełdzie?

Większość osób rozpoczyna swoją drogę inwestycyjną od klasycznych funduszy inwestycyjnych, kupując ich jednostki bezpośrednio w TFI lub za pośrednictwem banku. Inwestowanie w ETF-y działa jednak na innych zasadach. Jednostki takich funduszy są notowane na giełdzie, a ich zakup przebiega analogicznie jak zakup akcji – transakcje zawierane są z innymi uczestnikami rynku, w czasie rzeczywistym, w ramach określonych sesji giełdowych.

Taki model daje inwestorowi pełną kontrolę nad momentem i ceną zakupu, ale jednocześnie wymaga znajomości podstawowych zasad funkcjonowania rachunku maklerskiego oraz mechanizmów rynku giełdowego.

Otwarcie rachunku maklerskiego

Aby kupić ETF, konieczne jest posiadanie rachunku maklerskiego – specjalistycznego konta, które umożliwia zakup i sprzedaż instrumentów notowanych na giełdzie papierów wartościowych, takich jak ETF-y czy akcje. Zwykłe bankowe konto osobiste, nie pozwala na przeprowadzanie tego typu transakcji.

Zakładając rachunek w banku, który prowadzi również instytucję maklerską, pozwala na wygodne zarządzanie kontem osobistym i maklerskim w jednej aplikacji. To rozwiązanie ułatwia przelewanie środków i obsługę codziennych operacji. Warto jednak wiedzieć, że rachunek maklerski w tej samej instytucji co konto osobiste nie zawsze jest najlepszym wyborem – różni brokerzy oferują odmienne prowizje, dostępność zagranicznych rynków, przewalutowania i narzędzia inwestycyjne.

Przed podjęciem decyzji zaleca się porównać rachunki maklerskie pod kątem:

• Prowizji za transakcje krajowe i zagraniczne,
• Opłat za prowadzenie konta i przewalutowanie,
• Dostępności giełd (GPW, Xetra, Euronext, NYSE itd.),
• Jakości obsługi klienta i narzędzi do analizy portfela,
• Warunków zakładania subkont walutowych (EUR, USD).

⚠️ Uwaga: W artykule „Jaki wybrać rachunek maklerski do inwestowania w ETF?” szczegółowo wyjaśniono,  jakie są dostępne rodzaje kont maklerskich oraz czym się kierować przy wyborze rachunku.

Polski czy zagraniczny broker?

Wybór między polskim brokerem a zagraniczną platformą zależy od specyfiki rynku, oczekiwanych możliwości, kosztów oraz indywidualnych preferencji inwestora.

Rachunek maklerski w polskiej instytucji zapewnia łatwą obsługę w języku polskim, krajowe wsparcie techniczne oraz możliwość inwestowania zarówno na GPW, jak i na wybranych giełdach zagranicznych. Dużą zaletą jest szybkie księgowanie przelewów i wygodne rozliczanie podatków – biura maklerskie automatycznie przygotowują dokumenty PIT-8C na potrzeby urzędu skarbowego. Można inwestować z konta prowadzonego w polskim złotym, co eliminuje ryzyko wahań kursów walutowych i upraszcza obsługę codziennych transakcji. Wadą polskich brokerów są jednak często wyższe opłaty za przewalutowania oraz ograniczony dostęp do ETF-ów notowanych globalnie, zwłaszcza na rynku amerykańskim czy niektórych europejskich parkietach.​

Z kolei zagraniczny broker umożliwia zwykle inwestowanie w szeroki wachlarz światowych ETF-ów. Aktywacja konta odbywa się zdalnie, najczęściej w języku angielskim oraz wymaga przejścia procesu weryfikacji tożsamości i adresu. Atutem kont zagranicznych są często niższe prowizje oraz bardziej zaawansowane narzędzia do automatyzowania i analizy inwestycji, choć obsługa klienta rzadko oferuje wsparcie w języku polskim. Rachunek prowadzony jest zazwyczaj w euro albo dolarach, co wymaga samodzielnego rozliczania podatków – polski urząd skarbowy nie otrzymuje automatycznego raportu PIT-8C, a dane trzeba wpisać do deklaracji indywidualnie.​

⚠️ Uwaga: Na naszej stronie w zakładce brokerzy można znaleźć przewodniki jak krok po kroku założyć konto maklerskie w IBKR, który według rankingu atlasETF jest najlepszym brokerem zagranicznym.

Wpłata środków na rachunek maklerski i przewalutowanie

Po otwarciu rachunku maklerskiego nadchodzi etap zasilenia konta kapitałem, który pozwoli na zakup wybranych ETF-ów. Proces realizacji wpłaty jest prosty – wystarczy dokonać przelewu z własnego rachunku bankowego na indywidualne konto inwestycyjne.​

W przypadku funduszy notowanych na polskiej giełdzie wystarczy wpłata w złotych. Jednak większość interesujących ETF-ów inwestycyjnych – szczególnie szeroki wybór globalnych i sektorowych produktów – notowana jest na parkietach zagranicznych w euro lub dolarach. W tej sytuacji inwestor stojący przed zakupem ETF-u musi dokonać przewalutowania środków. Najczęściej wymagane waluty to EUR oraz USD, ponieważ właśnie nimi operuje większość europejskich i amerykańskich funduszy ETF (UCITS, US-listed).​

Wiele domów maklerskich oferuje dwie możliwości:

• Przewalutowanie środków bezpośrednio u brokera według oferowanego kursu,
• Wpłatę kapitału już w wybranej walucie obcej (EUR, USD), co umożliwia wcześniejsze przewalutowanie, np. w kantorze internetowym.

Wybór metody zależy od warunków oferowanych przez brokerów. U niektórych instytucji kursy wymiany walut są konkurencyjne, nawet korzystniejsze niż w kantorach internetowych. Są jednak i tacy, którzy oferują przewalutowanie na mniej atrakcyjnych warunkach, podnosząc realny koszt inwestycji. Przed przesłaniem środków warto sprawdzić tabele opłat i regulamin danego brokera.

Transakcje przelewu w euro najłatwiej realizować przez system SEPA, który gwarantuje niskie koszty lub nawet brak opłat przy przesyłaniu kapitału między bankami europejskimi. W przypadku dolarów zazwyczaj wymagane są przelewy SWIFT, które mogą być obciążone dodatkowymi kosztami.​

Dobry plan i świadomy wybór rachunku walutowego to klucz do efektywnego inwestowania w ETF-y notowane na zagranicznych giełdach. Przy dużej liczbie transakcji, wybór korzystnego mechanizmu przewalutowania może znacząco wpłynąć na końcowy wynik inwestycji.

Wybór ETF-u

Po zasileniu rachunku maklerskiego kolejnym krokiem jest wybór konkretnego ETF-u, który najlepiej odpowiada indywidualnym celom inwestycyjnym. Świadomy wybór funduszu przekłada się na bezpieczeństwo i efektywność portfela, dlatego warto rozsądnie przeanalizować dostępne opcje oraz porównać najważniejsze parametry.​

Pierwszym etapem selekcji jest określenie własnej strategii i horyzontu inwestycyjnego – w zależności od potrzeb można zdecydować się na ETF-y akcyjne, obligacyjne, sektorowe lub tematyczne. Kluczowa będzie także analiza ryzyka, oczekiwanej zmienności oraz polityki dywidendowej (fundusze wypłacające lub akumulujące dywidendy).

Kolejny krok to sprawdzenie takich parametrów, jak:

• Indeks bazowy, na którym oparty jest fundusz,
• Poziom kosztów zarządzania (TER),
• Płynność i dzienny wolumen obrotu,
• Sposób replikacji indeksu przez ETF,
• Waluta notowania oraz dostępność produktu u wybranego brokera.​

Do porównania funduszy doskonale nadają się wyszukiwarki ETF-ów, które pozwalają filtrować produkty według wybranych kryteriów oraz zestawiać kluczowe cechy w jednym miejscu. Na etapie analizy opłaca się również zerknąć na ratingi branżowe i wyniki historyczne – nie gwarantują one sukcesu, ale mogą być wstępnym filtrem eliminującym najgorsze propozycje.

W praktyce dużym ułatwieniem dla inwestorów są systemy ratingów gwiazdkowych. Na przykład na stronie atlasETF przy każdym ETF-ie prezentowane są oceny Morningstar, czyli pięciogwiazdkowy rating oparty o międzynarodową metodologię. Gwiazdki przyznawane są na podstawie historycznych wyników skorygowanych o ryzyko, w ramach danej kategorii funduszy – top 10% ETF-ów uzyskuje pięć gwiazdek, a najsłabsze 10% jedną gwiazdkę. Każda ocena bierze pod uwagę stopy zwrotu z 3, 5 i 10 lat, a fundusze są porównywane tylko do podobnych produktów, np. globalnych akcji, obligacji czy surowców.​

System ratingów Morningstar jest odświeżany co miesiąc i pozwala szybko wychwycić fundusze, które historycznie łączyły wysoki zysk z umiarkowanym poziomem ryzyka. Należy jednak pamiętać, że ocena gwiazdkowa nie może być jedynym kryterium wyboru – to przede wszystkim praktyczny filtr, który pomaga wyselekcjonować najlepsze propozycje do dalszej indywidualnej analizy i sprawdzenia ich dopasowania do własnych potrzeb inwestycyjnych.​

Wybierając ETF, najwięcej korzyści przynosi połączenie analizy danych liczbowych, oceny jakościowej i rankingów branżowych – taki zestaw pozwala inwestorowi podjąć świadomą decyzję i minimalizuje ryzyko przypadkowego zakupu niewłaściwego funduszu.

⚠️ Uwaga: W artykule „Jak wybrać ETF?” szczegółowo wyjaśniono kluczowe parametry, które warto przeanalizować przy wyborze funduszu ETF.

Harmonogram sesji giełdowych

Transakcje ETF-ami zawierane są wyłącznie podczas trwania sesji giełdowych – każda giełda funkcjonuje według własnego harmonogramu, a godziny notowań mają istotny wpływ na realizację zleceń. Przykładowo, na GPW w Warszawie sesja rozpoczyna się o 9:00 i kończy o 17:00, natomiast na niemieckiej Xetrze handel trwa zwykle od 9:00 do 17:30. Najważniejsze amerykańskie parkiety – NYSE oraz Nasdaq – są otwarte od 15:30 do 22:00 czasu polskiego (CET).​

Warto pamiętać, że większość platform maklerskich umożliwia składanie zleceń przez całą dobę – zarówno w trakcie sesji, jak i poza nią. Jednak zlecenia złożone po zamknięciu rynku będą realizowane dopiero po wznowieniu handlu, według warunków obowiązujących na początku kolejnej sesji. Składając zlecenie w trakcie aktywnego rynku, istnieje szansa na niemal natychmiastową realizację – szczególnie przy płynnych ETF-ach i zleceniach typu MARKET lub dobrze określonym LIMIT – o czym więcej w dalszej części artykułu.

Kalendarz giełdowy obejmuje także tzw. „dni bez sesji” – święta i dni wolne, kiedy obrót nie jest prowadzony. W Europie można się również spotkać z „sesjami skróconymi”, czyli dniami, w których giełda zamyka się wcześniej (np. Wigilia, Sylwester). Warto indywidualnie sprawdzić kalendarz giełdy, na której planowany jest handel, aby nie zaskoczyły opóźnienia wynikające z przerw w notowaniach.​

Dla inwestora oznacza to, że:

• Czas realizacji zlecenia zależy bezpośrednio od fazy dnia giełdowego,
• Między godzinami notowań w Europie a USA pojawiają się duże różnice, co może mieć znaczenie szczególnie przy handlu ETF-ami notowanymi na różnych parkietach,
• Zlecenia złożone wieczorem czy w weekend zostaną aktywowane dopiero wraz ze startem najbliższej sesji, według bieżących warunków rynkowych.

Znajomość harmonogramu sesji giełdowej oraz związanych z nim niuansów pozwala lepiej zarządzać ryzykiem transakcyjnym i zapobiegać błędom typowym dla początkujących inwestorów – jak przypadkowe zrealizowanie zlecenia po niekorzystnym kursie w wyniku nagłego otwarcia rynku po dłuższej przerwie.

Składanie zlecenia

Proces składania zlecenia na giełdzie wymaga zdefiniowania kilku kluczowych parametrów, które decydują zarówno o szansie realizacji transakcji, jak i o komforcie inwestora. Aby zlecenie mogło być przekazane do systemu giełdowego i odpowiednio obsłużone przez brokera, powinno zawierać podstawowe elementy:

• Kierunek zlecenia: Określenie intencji transakcji (kupno lub sprzedaż). Wybór kierunku wskazuje, czy celem jest zakup nowych jednostek ETF (BUY), czy sprzedaż posiadanych (SELL),
• Identyfikacja instrumentu: Instrument można wskazać po nazwie, tickerze (krótkim symbolu, np. „VUSA” dla ETF na S&P 500), ale najbezpieczniejsze będzie wyszukiwanie po numerze ISIN – ten ostatni jest uniwersalny dla każdego funduszu,
• Typ ceny zlecenia: Dwa najważniejsze rodzaje to:
  • LIMIT: Inwestor określa, po jakiej maksymalnej cenie gotów jest kupić (przy zleceniu kupna) lub po jakiej minimalnej cenie sprzedać (w przypadku sprzedaży). Zaleta: pełna kontrola nad ceną – zlecenie zrealizuje się tylko jeżeli na rynku pojawi się żądany poziom. Wada: możliwa częściowa lub brak realizacji, jeśli rynek nie osiągnie lub nie przebije wskazanej wartości,

MARKET (PKC, po każdej cenie): Zlecenie bez podawania limitu ceny – system automatycznie realizuje je po najlepszej dostępnej cenie na rynku. Zaleta: pewność wykonania transakcji (zwłaszcza na płynnych ETF-ach). Wada: brak kontroli nad ostateczną ceną, zwłaszcza w przypadku niskiej płynności czy dużych wahnięć kursów,

• Liczba jednostek: Należy precyzyjnie określić ilość jednostek ETF do zakupu. Niektórzy brokerzy pozwalają zamiast liczby jednostek wskazać kwotę inwestycji, po czym system przelicza wartość na liczbę kupowanych udziałów. To rozwiązanie jest wygodne, szczególnie dla osób korzystających z określonych budżetów transakcyjnych,
• Ważność zlecenia: Można wybrać jak długo zlecenie pozostaje ważne na giełdzie:
  • DZIEŃ: obowiązuje tylko podczas najbliższej sesji giełdowej (jeśli złożone po zamknięciu, przechodzi na następną),
  • DO DNIA: można ustalić konkretną datę ważności (zwykle ograniczoną do kilku miesięcy),
  • BEZTERMINOWE (GTC, Good Till Canceled): ważne do momentu odwołania przez inwestora – faktyczny okres ważności zależy od brokera, np. do 30, 60 lub 90 dni.

Dodatkowo, system zleceń giełdowych umożliwia korzystanie z zaawansowanych warunków, takich jak limit aktywacji – to rodzaj zlecenia, który zostaje „uaktywniony” dopiero jeśli kurs osiągnie określony punkt. Dzięki temu można korzystać np. z rozwiązań typu STOP LIMIT czy STOP LOSS, pozwalających automatyzować transakcje przy dużych wahaniach rynku.​

W praktyce zaleca się sprawdzanie bieżących notowań ETF-u – najlepiej na podstawie notowań w czasie rzeczywistym (LIVE), choć notowania opóźnione o 15 minut mogą być wystarczające dla większości transakcji na płynnych funduszach (dostępne są przy każdym ETF-ie na naszym portalu). U niektórych brokerów istnieje możliwość uzyskania gratisowych notowań na wybranych rynkach, np. Xetra oferuje darmowy dostęp do notowań LIVE dla kilku instrumentów po rejestracji na stronie Deutsche Börse.

Anulowanie i modyfikacja zleceń

Jeśli zlecenie nie zostało zrealizowane lub zrealizowało się częściowo, możliwe jest jego anulowanie lub modyfikacja.

W wielu systemach brokerskich dozwolona jest modyfikacja parametrów zlecenia (np. cena, liczba jednostek) – choć nie zawsze. Jeżeli broker nie umożliwia edycji, zlecenie można anulować i złożyć nowe z poprawionymi szczegółami. Warto pamiętać, że każda taka operacja powoduje utratę priorytetu czasowego – zlecenia w arkuszu są realizowane zgodnie z kolejnością zgłoszenia, przy tej samej cenie zawsze pierwsze są te najstarsze. Zmiana lub anulacja przesuwa zlecenie na koniec kolejki, co może mieć znaczenie przy dużej konkurencji na rynku. W praktyce oznacza to, że szybka reakcja na zmiany rynkowe powinna być poprzedzona analizą potencjalnych skutków dla kolejności realizacji.​

Proces realizacji i rozliczenia transakcji

Po złożeniu zlecenia kupna lub sprzedaży, instrukcja trafia do systemu giełdowego, gdzie następuje tzw. „matching” – dopasowanie zlecenia do przeciwstawnych ofert (kupujących ze sprzedającymi). Realizacja może nastąpić w całości lub częściowo – np. gdy zadana ilość jednostek jest większa niż aktualnie dostępna po wskazanej cenie. Pozostała część zlecenia oczekuje w arkuszu aż pojawią się kolejne oferty.​

Na giełdach europejskich (w tym GPW) i większości zagranicznych obowiązuje cykl rozliczeniowy D+2. Oznacza to, że faktyczny transfer własności ETF-ów (oraz przepływ środków pieniężnych) dokonuje się dwa dni robocze po zawarciu transakcji.

Wyjaśniając w przystępny sposób: cykl rozliczeniowy D+2 (albo T+2 – od angielskiego “trade date” = data zawarcia transakcji) oznacza, że kiedy inwestor kupuje lub sprzedaje ETF-a na giełdzie, samo zawarcie transakcji – czyli ustalenie ceny i liczby jednostek – następuje natychmiast podczas sesji. Jednak prawdziwy, formalny „przepływ” papierów wartościowych i pieniędzy między kupującym a sprzedającym odbywa się dopiero dwa dni robocze później.​ Przykładowo: kupując ETF na GPW we wtorek, stajemy się jego właścicielem dopiero po zakończeniu cyklu rozliczeniowego, czyli w czwartek (czyli dwa dni robocze po transakcji, zakładając, że nie ma świąt czy dni wolnych). W tym dniu następuje faktyczne przeniesienie jednostek na rachunek oraz potrącenie środków z konta. Tak samo przy sprzedaży: pieniądze pojawiają się jako „należne” od razu po zawarciu transakcji, ale do realnej wypłaty czy przelewu na inne konto należy poczekać właśnie do zakończenia tego cyklu rozliczeniowego.

Taki system jest uniwersalny na większości europejskich rynków i zapewnia bezpieczeństwo – obie strony mają czas na rozliczenie wszystkich formalności, a izba rozliczeniowa dba o poprawność i bezpieczeństwo transakcji.

Cykl rozliczeniowy może być krótszy na niektórych rynkach – na przykład w Stanach Zjednoczonych od 2024 roku przyjęto zasadę D+1, co oznacza, że rozrachunek kończy się już kolejnego dnia po zawarciu transakcji. Szybszy cykl skraca czas „zamrożenia” kapitału i zwiększa płynność środków.

Podczas cyklu rozliczeniowego środki lub jednostki ETF są „zamrożone” i nie mogą być dowolnie przenoszone czy wypłacane – jednak większość brokerów umożliwia reinwestowanie środków w nowe transakcje jeszcze przed końcem rozliczenia, pod warunkiem odpowiednich rozliczeń wewnętrznych.

Monitorowanie inwestycji i zarządzanie portfelem

Zakup jednostek ETF to nie koniec procesu inwestycyjnego, lecz początek drogi z funduszem w portfelu. Regularne monitorowanie inwestycji pozwala na świadome zarządzanie kapitałem, ocenę realizacji strategii oraz na wczesne wykrywanie potencjalnych zagrożeń lub nieprawidłowości w konstrukcji portfela.​

Zarządzanie portfelem po zakupie polega na:

• Bieżącym śledzeniu wartości nabytych jednostek poprzez panel maklerski, aplikacje rachunku lub niezależne serwisy analityczne,
• Analizie zmian wartości portfela w czasie – zarówno w ramach poszczególnych ETF-ów, jak i na poziomie całego portfela inwestycyjnego,
• Ocenie realizowanych celów inwestycyjnych oraz tego, czy obecna alokacja środków nadal odpowiada założonej strategii i poziomowi ryzyka,
• Uwzględnianiu wypłacanych dywidend (w ETF-ach typu DIST) i rozważaniu ich automatycznej reinwestycji lub optymalizacji podatkowej,
• Okresowym rebalansowaniu portfela, czyli przywracaniu pierwotnych proporcji składników w portfelu inwestycyjnym, zgodnych z wcześniej ustaloną strategią.

Regularne przeglądanie portfela nie musi oznaczać codziennej kontroli każdej pozycji. W przypadku inwestycji długoterminowych wystarczy przeprowadzać analizę kwartalnie, półrocznie lub zawsze po większych zmianach rynkowych czy osobistych (np. wypłata dywidendy, zmiana sytuacji finansowej, nowe cele życiowe). Kluczowe jest, by nie kierować się chwilowymi emocjami i nie reagować impulsywnie na krótkoterminowe wahania cen – ETF-y są narzędziem do budowania wartości w długim okresie, a ich efektywne zarządzanie wymaga cierpliwości i systematyczności.​

Systematyczne monitorowanie i aktywne, ale rozważne zarządzanie portfelem ETF pozwala nie tylko zminimalizować błędy, lecz także maksymalizować efektywność inwestycji oraz utrzymać kontrolę nad własnym kapitałem, prowadząc do świadomej realizacji założonych celów finansowych.

Rozliczanie podatku od zysków inwestycyjnych w ETF

Inwestując w ETF-y przez standardowy, opodatkowany rachunek maklerski, po każdym roku kalendarzowym, w którym nastąpiła sprzedaż jednostek (czyli został osiągnięty przychód), należy złożyć deklarację podatkową – najczęściej PIT-38. W sytuacji, gdy sprzedaż ETF-ów przyniosła zysk, powstaje obowiązek zapłaty podatku od zysków kapitałowych w wysokości 19%.​

Dodatkowo należy pamiętać, że w przypadku dywidend wypłacanych przez ETF-y, również powstaje zobowiązanie podatkowe. Dywidendy mogą podlegać podatkowi u źródła – najczęściej pobieranym automatycznie przez podmiot wypłacający. W przypadku polskich ETF-ów i podmiotów, dywidendy są rozliczane automatycznie i inwestor nie musi ich wykazywać w deklaracji podatkowej.

Natomiast inwestując w zagraniczne ETF-y (np. europejskie lub amerykańskie), podatek od dywidend może być pobrany już w kraju siedziby funduszu (Irlandia, Luksemburg i inne), a otrzymana kwota jest pomniejszona o tę należność. W niektórych przypadkach konieczne jest dodatkowe rozliczenie w polskiej deklaracji PIT-38.​

Należy więc rozróżnić dwa główne typy podatków:

• Podatek od zysków kapitałowych ze sprzedaży ETF-ów — rozliczany na koniec roku i deklarowany samodzielnie,
• Podatek od dywidend — najczęściej pobierany automatycznie (w Polsce), za granicą może wymagać uwzględnienia w zeznaniu podatkowym i korekt o podatek zapłacony u źródła.​

W przypadku inwestycji przez zagraniczne rachunki maklerskie, proces rozliczania może być bardziej złożony i wymaga precyzyjnej ewidencji transakcji, w tym przeliczania wartości zysków i dywidend na złote polskie według kursu obowiązującego w dniu uzyskania dochodu.

⚠️ Uwaga: Inwestując przez rachunek “zwykły” (opodatkowany), po każdym roku kalendarzowym, w którym inwestor osiągnął przychód (czyli dokonał transakcji sprzedaży), trzeba będzie złożyć deklarację podatkową. A jeżeli osiągnął zysk, zapłacić podatek. Aby dowiedzieć się jak rozliczać podatki od inwestycji w ETF-y, warto sięgnąć po wpis ETF — jak rozliczać podatki?